(Thethaovanhoa.vn) - Ở Na Uy, vào mỗi dịp Giáng sinh, Nissen hay còn gọi là Julenissen - một phiên bản của ông già Noel trong văn hóa dân gian nước này - sẽ đi phát quà cho các em nhỏ ngoan ngoãn.
Giáo hoàng Francis cầu nguyện cho hòa bình thế giới, kêu gọi con người hãy sẻ chia hơn
Trong thông điệp Giáng sinh 2018, Giáo hoàng Francis đã cầu nguyện hòa bình đến với các khu vực đang xảy ra xung đột trên thế giới như Syria và Yemen, nơi những người dân đang phải đối mặt với những cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất.
Theo tờ Aftenposten của Na Uy, một phụ nữ sống tại miền Tây đất nước Bắc Âu này đã sưu tập những chú búp bê Nissen trong suốt 30 năm qua và trang trí chúng khắp nhà trong dịp lễ hội cuối năm .
Cô Laila Simonsen chia sẻ: "Tôi rất thích trang trí nhà cửa mỗi dịp Giáng sinh và búp bê Nisse là món đồ yêu thích của tôi. Chúng khiến tôi cảm thấy vui vẻ". Laila Simonsen cho biết cô không đếm chính xác số lượng búp bê mà mình có, tuy nhiên con số này ước chừng khoảng 2.080 chú búp bê.
Cô Simonsen cất giữ búp bê trong những chiếc túi đánh số và dành riêng một góc căn hộ để lưu trữ chúng. Việc trang trí Giáng sinh của cô thường bắt đầu từ đầu tháng 9 hàng năm và cô phải mất tới 3 tuần để dỡ hết búp bê ra khỏi túi. Tuy nhiên, với cô Simonsen, đây là một công việc hết sức thú vị: "Mỗi ngày tôi làm một chút và tôi vừa làm vừa tận hưởng niềm vui công việc này".
Nissen là một nhân vật thần thoại, thường gắn với các câu chuyện trong mùa Đông hoặc dịp Giáng sinh. Khác với ông già Noel mà chúng ta thường biết, Nissen - ông già Noel của Na Uy - thường mặc trang phục màu xám thay vì màu đỏ, và có bộ râu màu xám thay vì màu trắng. Theo Giáo sư sử học và văn hóa Ane Ohrvik, trường Đại học Oslo, phong tục hóa trang giống Nisse và tặng quà Giáng sinh cho mọi người đã xuất hiện ở Na Uy từ cuối những năm 1800.
Ông già Noel
Ông già Noel Santa Claus, hay Ông già Giáng sinh là nhân vật đóng vai trò như là một nhân tố gắn liền với mùa Lễ Giáng Sinh, giống như cây thông Noel. Hình ảnh tiêu biểu của ông già Noel là một ông già mặc bộ đồ màu đỏ viền trắng, thắt lưng da đen, đội chiếc nón đỏ với chòm râu dài trắng, bộ mặt hóm hỉnh, tiếng cười "hô hô hô", tồn tại trong nhiều văn hoá, đặc biệt ở các nước phương Tây.
Truyền thuyết cho rằng ông già Noel sinh sống tại Bắc Cực với những người lùn. Ông dành đa số thời gian để chuẩn bị quà, đồ chơi cho trẻ em với sự giúp đỡ của những chú lùn. Vào dịp Giáng Sinh, ông nhận được rất nhiều thư từ trẻ em khắp thế giới. Và mỗi đêm Giáng Sinh, ông lại bắt đầu cuộc hành trình của mình với cỗ xe kéo bởi chín con tuần lộc để mang quà và đồ chơi cho các thiếu nhi.
Ngày nay, người ta chấp nhận Ông già Noel là hóa thân của Thánh Nicolas ở thành Myra (280 - 343), Thổ Nhĩ Kỳ. Nhiều sử gia cho rằng hình ảnh đầu tiên về Ông già Noel xuất hiện trong một bài thơ có tên: A visit from Saint Nicholas (Chuyến thăm của Thánh Nicholas) được xuất bản năm 1823. Còn hình ảnh một ông già phúc hậu, với một bộ râu trắng dài trong bộ đồ màu đỏ có viền trắng thì xuất hiện đầu tiên trên báo vào năm 1860 qua nét bút tưởng tượng của nghệ sĩ Thomas Nast. Tại phương Tây, ngày lễ Thánh Nicholas là vào ngày 6 tháng 12.
Tuy vậy, Phần Lan có vẻ được biết đến nhiều hơn hết là nơi được cho là xuất xứ của ông già Noel. Là một đất nước nổi tiếng về du lịch mùa đông và tuyết, cùng những món ăn đặc sản như cá hồi và thịt tuần lộc, ông già Noel cũng là biểu tượng văn hóa du lịch của Phần Lan. Người ta cho rằng ông già Noel cư ngụ tại Lapland, miền Bắc Phần Lan. Thành phố Rovaniemi, thủ đô của vùng Lapland, được xem là thủ phủ của ông già Noel.
Làng ông già Noel nổi tiếng ở Rovaniemi, nằm ngay vành đai Bắc Cực là nơi sinh sống và làm việc quanh năm của ông. Ngôi làng có rất nhiều điểm tham quan như văn phòng ông già Noel, nơi ở của các chú lùn, bưu điện ông già Noel, lò bánh Giáng Sinh… Mọi hoạt động trong làng rất sôi động và chào đón hàng trăm ngàn khách du lịch đến thăm vào mỗi dịp Giáng Sinh. Ngoài ra, công ty media JoulupukkiTV (Joulupukki trong tiếng Phần Lan có nghĩa là "ông già Noel") ở Rovaniemi có một trang web, phát hành DVD và thiệp DVD về ông già Noel, lễ hội Giáng Sinh thế giới.
Lễ Giáng Sinh, còn được gọi là lễ Thiên Chúa giáng sinh, Noel hay Christmas là một ngày lễ kỷ niệm Chúa Jesus sinh ra đời.
Theo phần lớn các tín hữu Kitô giáo, Chúa Giêsu được sinh tại Bethlehem thuộc xứ Judea, ngày nay là một thành phố của Palestine, lúc bấy giờ thuộc Đế quốc La Mã, khoảng giữa năm 7 TCN và năm 2.
Ngay từ thời kỳ Kitô giáo sơ khởi, dù ban đầu Giáo hội chưa cử hành lễ mừng kính sự giáng sinh của Chúa Jesus nhưng ngày 25 tháng 12 đã được coi là sinh nhật Chúa Jesus. Trong nhiều thế kỷ, những sử gia Kitô giáo chấp nhận ngày 25 tháng 12 này.
Đến đầu thế kỷ XVIII, các học giả bắt đầu đề xuất các cách giải thích khác. Isaac Newton cho rằng lễ Giáng sinh được chọn vào ngày Đông chí, mà theo lịch thời đó rơi vào ngày 25 tháng 12 bởi vì với các Kitô hữu, Chúa Jesus chính là "Mặt trời công chính".
Năm 1889, học giả Pháp Louis Duchesne cho rằng thời điểm được chọn là ngày Giáng sinh được tính bằng 9 tháng sau sự kiện Truyền tin, ngày Chúa Jesus được hoài thai, truyền thống có từ rất sớm trong Giáo hội liên kết sự chết và sự nhập thể của Chúa Jesus với nhau, theo đó hai sự kiện này rơi vào cùng một ngày trong niên lịch: 25 tháng 3 theo cách tính của Tây phương hoặc 6 tháng 4 theo cách tính của Đông phương. Do vậy, việc ấn định 25 tháng 12 là ngày Giáng sinh không chịu ảnh hưởng từ ngoại giáo, đến khi Hoàng đế Aurelianus muốn biến ngày này thành ngoại giáo thì tới lượt các Kitô hữu tái thích ứng ngày này thành ngày lễ cử hành mừng sinh nhật Đấng Kitô.
Ngày lễ giáng sinh được cử hành chính thức vào ngày 25 tháng 12 nhưng thường được mừng từ tối ngày 24 tháng 12 bởi theo lịch Do Thái, thời điểm tính bắt đầu một ngày là lúc hoàng hôn chứ không phải nửa đêm. Lễ chính thức ngày 25 tháng 12 được gọi là "lễ chính ngày", còn lễ đêm 24 tháng 12 gọi là "lễ vọng" và thường thu hút nhiều người tham dự hơn.
Ý nghĩa của lễ Noel
Vào đêm 24 tháng 12, tất cả các địa điểm như thánh đường hay mỗi hộ gia đình đều trang trí hang đá với máng cỏ, bên trong có tượng chúa Hài đồng tượng Đức Mẹ Maria. Ở xung quanh đó là những chú lừa, tượng Ba Vua, một số thiên thần, thánh Giuse...
Trước đây, Noel là một ngày lễ kỷ niệm Chúa Jesus ra đời. Nhưng hiện nay, ngoài ý nghĩa theo đạo Thiên Chúa, Noel còn là một ngày lễ lớn của các gia đình, một ngày đặc biệt để tụ tập quây quần mọi người, mọi thế hệ trong gia đình.
Đồng thời, lễ Giáng sinh hay Noel cũng là một thông điệp của hoà bình, đó là Vinh danh Thượng Đế trên cao - Bình an cho người dưới thế, Đây cũng là ngày mọi người có thể dành cho nhau sự cảm thông và sẻ chia chân thành, quan tâm và yêu thương với những người có nhiều thiệt thòi, người bị bỏ rơi, người cô đơn và những người bệnh tật, già yếu…
Noeltừ có gốc từ tiếng Latinh có nghĩa là "sinh". Cũng có ý kiến cho rằng tên gọi Noel xuất phát từ danh hiệu Emmanuel, tiếng Hebrew nghĩa là "Thiên Chúa ở cùng chúng ta", được chép trong sách Phúc âm Matthêu.
Trong tiếng Anh, ngày lễ này được gọi phổ biến là Christmas. Chữ Christ là tước hiệu của Chúa Jesus, còn chữ Mas nghĩa là thánh lễ. Do đó Christmas theo nghĩa chiết tự là "ngày lễ của Đức Kitô". Chữ Christ bắt nguồn và được viết trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là Đấng được xức dầu, mở đầu bằng chữ cái "Χ" nên Christmas còn được viết tắt là Xmas.
Giáng sinh trên quê hương Ông già Noel
Cũng như với hàng tỉ người theo đạo Kitô giáo trên khắp thế giới, Giáng sinh hay Noel (Joulu trong tiếng Phần Lan) là ngày lễ quan trọng nhất trong năm đối với người Phần Lan - xứ sở của Ông già Noel. Lễ Giáng sinh được coi là dịp để gia đình, người thân sum họp và bạn bè, họ hàng gặp gỡ thăm hỏi nhau.
Lễ Giáng sinh ở Phần Lan kéo dài trong ba ngày từ 24/12 đến 26/12, trong đó quan trọng nhất là đêm 24/12. Tuy nhiên, mùa Giáng sinh có thể nói bắt đầu từ đầu tháng 12 với việc chuẩn bị không chỉ ở các gia đình mà ở các công sở, cơ quan cũng như trường học. Đây là thời gian các cơ quan, trường học, hội đoàn tổ chức các buổi liên hoan (gọi là pikku joulu - Giáng sinh bé, trong tiếng Phần Lan) trước lễ đón Giáng sinh theo truyền thống ở gia đình.
Theo truyền thống của người Phần Lan, cùng với việc dọn dẹp và trang trí nhà cửa, tắm sauna là việc làm gần như bắt buộc đối với mọi người trước ngày Giáng sinh giống như phong tục tắm nước lá mùi trước Tết Nguyên đán của người Việt. Việc dùng cây thông Noel trong nhà chỉ mới được dùng ở Phần Lan vào những năm 30 của thế kỷ 19. Bữa ăn tối trước đêm Noel và việc thắp nến trước mộ những người đã khuất thường diễn ra vào ngày 24 cũng là hai nét đặc trưng trong những ngày lễ Noel của Phần Lan.
Bữa ăn tối trước đêm Noel là bữa ăn quan trọng nhất của các gia đình trong năm với những món truyền thống như kinkku (thịt chân giò lọc xương bó chặt, được nướng chín trong lò), cá hồi tươi, cá trích Baltic muối chua, khoai tây đánh nhuyễn, cháo yến mạch, gọi là puuro trong tiếng Phần Lan và một số loại rau làm salat. Người ta còn làm nhiều loại bánh quy có vị cay, với nhiều hình dáng khác nhau, trong đó đáng chú ý nhất là chiếc bánh có hình một ngôi nhà được làm rất công phu.
Về đồ uống, mặc dù ngày nay có nhiều loại bia, rượu khác nhau, nhưng trong những ngày lễ Giáng sinh của người Phần Lan vẫn không thiếu được glögy – một loại “rượu” nhẹ được làm từ rượu đỏ cho thêm đường và một số loại thảo mộc có vị cay.
Nhưng thời điểm hồi hộp và thú vị nhất trong đêm Noel là lúc Ông già Noel (tiếng Phần Lan gọi là Joulupukki) xuất hiện trong bộ trang phục màu đỏ rực, bộ râu dài trắng toát với một túi quà trên vai để chia cho trẻ nhỏ và cả người lớn. Theo truyền thống Phần Lan sau bữa cơm tối đêm Giáng sinh, trẻ em đội những chiếc mũ đỏ hình chóp trên đỉnh có gắn quả chuông quây quần bên phòng khách của gia đình để chờ đón Joulupukki. Những chiếc mũ đỏ của trẻ em mô phỏng những chiếc mũ của những người lùn (gọi là tontu trong tiếng Phần Lan) giúp việc cho Joulupukki.
Theo truyền thống có từ thế kỷ thứ 13, đúng 12 giờ trưa Ngày Giáng sinh (25/12), từ ban công nhà thờ cổ nhất của Phần Lan ở Turku (thủ đô của Phần Lan từ 1809-1812, cách Helsinki 150km về phía Tây Nam), vị giám mục Turku đọc thông điệp của Giáo hội Phần Lan cầu chúc giáo dân và tất cả mọi người một mùa Giáng sinh vui vẻ và an lành trước sự tham dự của hàng chục ngàn người. Tiếp theo đó là những tiếng chuông của nhà thờ Turku vang lên từ cả trong các tivi của mọi gia đình Phần Lan báo hiệu khởi đầu các hoạt động của kỳ lễ Giáng sinh (kể từ năm 1983 đến nay nghi lễ này được đài phát thanh và truyền hình Phần Lan truyền trực tiếp trong cả nước).
Cây thông Noel
Theo câu chuyện xưa kể lại, vào đêm Noel, một người tiều phu nghèo trên đường trở về bất ngờ gặp đứa trẻ đang lả đi vì đói. Dù hoàn cảnh bản thân cũng khó khăn, nhưng người đàn ông vẫn nhường đứa bé chút thức ăn và mang tới giấc ngủ yên lành.
Hôm sau khi tỉnh giấc, người tiều phu bất ngờ thấy một cây thông xanh tươi trước cửa nhà. Khi ấy, ông mới biết người mình giúp đỡ là Chúa cải trang và tặng ông cây thông như một món quà cho Giáng sinh.
Một câu chuyện khác kể lại về Thánh Boniface trê đường hành hương bỗng bắt gặp những kẻ sùng đạo đang tập trung quanh cây sồi lớn, dùng một đứa bé để tế thần. Để cứu đứa trẻ, Thánh Boniface đã hạ gục cây sồi bằng nắm đấm. Tại đó mọc lên cây thông nhỏ. Vị Thánh nói với những kẻ sùng đạo, cây thông là biểu tượng sự sống, tượng trưng cho cuộc sống vĩnh hằng của Chúa cứu thế.
Tới thế kỷ 16, phong tục trang trí cây thông vào dịp Giáng sinh mới bắt đầu phổ biến ở Đức. Và chính Đức là quốc gia đầu tiên ở châu Âu có phong tục trang trí cây thông trong dịp Noel.
Vòng lá mùa Vọng
Vòng lá mùa Vọng là vòng tròn kết bằng cành lá xanh thường được đặt trên bàn hay treo lên cao để mọi người trông thấy, trong 4 tuần Mùa Vọng. Cây xanh thường được trang hoàng trong các bữa tiệc của dịp Đông chí - dấu hiệu của mùa đông sắp kết thúc. Trên vòng lá đặt 4 cây nến. Tục lệ này khởi xướng bởi các tín hữu Lutheran ở Đức vào năm 1839 với 24 cây nến gồm 20 nến đỏ và 4 nến trắng, cứ mỗi ngày gần Giáng sinh được đốt thêm một cây nến.
Vòng lá có hình tròn nói lên tính cách sự sống vĩnh hằng và tình yêu thương vô tận của Thiên Chúa. Màu xanh lá nói lên hy vọng rằng Đấng Cứu Thế sẽ đến cứu con người. 4 cây nến bao gồm ba cây màu tím - màu của Mùa Vọng, cây thứ 4 là màu hồng, là màu của Chúa Nhật thứ Ba mùa Vọng, hay còn gọi là Chúa Nhật Vui mừng (Gaudete Sunday). Hoặc 4 cây nến đỏ, cứ mỗi tuần mùa Vọng đốt 1 cây nến.
Ngoài ra, tại phương Tây, thường có một lịch mùa Vọng là một lịch đặc biệt được sử dụng để đếm hoặc kỷ niệm những ngày chờ đợi đến lễ Giáng sinh.
P.V (theo TTXVN, Vnews, Wiki, Aftenposten)
Tags