Tia laser hé lộ thành phố bí mật của người Maya 3.000 năm tuổi với hơn 6.500 công trình

Các nhà khoa học đã phát hiện ra một thành phố bí mật của người Maya ẩn náu ở Mexico, nơi từng có cảnh quan đô thị với hơn 6.500 công trình.

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng công nghệ lidar (phương pháp khảo sát đo khoảng cách tới mục tiêu bằng cách chiếu sáng mục tiêu đó bằng một tia laze xung quanh và đo các xung phản xạ bằng một cảm biến) để tạo ra các mô hình ba chiều trên hơn 80km đất ở Campeche, qua đó cho phép họ lập bản đồ các khu vực không thể nhìn thấy bằng mắt thường.

Phương pháp này đã tiết lộ một đô thị rộng 54,3km² với các kim tự tháp bằng đá mang tính biểu tượng, nhà cửa và cơ sở hạ tầng khác đã bị che giấu trong hơn 3.000 năm.

Có hàng trăm địa điểm của người Maya được ghi chép lại, nhưng phát hiện mới nhất cho thấy các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy tất cả các thành phố lớn của người Maya.

"Phân tích của chúng tôi không chỉ tiết lộ bức tranh về một khu vực có nhiều khu định cư mà còn tiết lộ rất nhiều sự thay đổi" – theo đồng tác giả của nghiên cứu, Luke Auld-Thomas - nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Tulane.

Auld-Thomas cho biết thêm: "Chúng tôi không chỉ tìm thấy các vùng nông thôn và các khu định cư nhỏ hơn. Song chúng tôi cũng tìm thấy một thành phố lớn có kim tự tháp ngay cạnh xa lộ duy nhất của khu vực, gần một thị trấn nơi người dân đã tích cực canh tác giữa các tàn tích trong nhiều năm".

Nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát lidar trên không, sử dụng xung laser để đo khoảng cách và tạo mô hình ba chiều của các khu vực cụ thể.

Công nghệ này cho phép các nhà khoa học quét các vùng đất rộng lớn từ sự thoải mái của phòng máy tính, phát hiện ra những bất thường trong cảnh quan thường chứng minh là kim tự tháp, nhà gia đình và các ví dụ khác về cơ sở hạ tầng của người Maya.

"Vì lidar cho phép chúng tôi lập bản đồ các khu vực rộng lớn rất nhanh chóng và với độ chính xác và mức độ chi tiết thực sự cao, khiến chúng tôi phải phản ứng, 'Ồ, có rất nhiều tòa nhà mà chúng ta không biết đến, dân số chắc hẳn rất lớn'" - Auld-Thomas cho biết.

Auld-Thomas nói thêm: "Có điều, các cuộc khảo sát lidar vẫn còn quá phụ thuộc vào các địa điểm lớn đã biết, chẳng hạn như Tikal, và do đó đã tạo ra hình ảnh méo mó về vùng đất thấp của người Maya.

Sẽ thế nào nếu phần còn lại của khu vực Maya nông thôn hơn nhiều và những gì chúng ta đã lập bản đồ cho đến nay là ngoại lệ thay vì quy luật?".

Nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra hai khối thành phố Maya, một trong số đó bao gồm một kim tự tháp giả riêng biệt giống hệt với kim tự tháp được tìm thấy ở Rio Bec - một địa điểm khảo cổ của người Maya thời tiền Columbus nằm gần biên giới Guatemala ở Bán đảo Yucatan.

Thành phố, được gọi là Valeriana, nằm cạnh một đầm phá nước ngọt và bao gồm hai khu vực kiến trúc chính bao gồm một con đập, sân bóng, nhà cửa và sân thượng.

Nghiên cứu cho biết Valeriana cũng có một giảng đường cong, các kim tự tháp đền thờ và một hồ chứa nước "có tất cả các đặc điểm của một thủ đô chính trị Maya cổ điển".

Các nhà nghiên cứu chia sẻ rằng: "Việc phát hiện ra Valeriana làm nổi bật thực tế rằng vẫn còn những khoảng trống lớn trong kiến thức của chúng ta về sự tồn tại hay không tồn tại của các địa điểm lớn trong các khu vực chưa được lập bản đồ của Vùng đất thấp Maya".

Khu vực thứ ba của thành phố được xác định là "khu định cư thưa thớt và khiêm tốn, bao gồm các khu dân cư rải rác hoặc tập trung lỏng lẻo, không có kiến trúc hoành tráng và đầu tư hạn chế vào việc lưu trữ nước".

Giáo sư Tulane và đồng tác giả Marcello Canuto cho biết: "Lidar đang dạy chúng ta rằng, giống như nhiều nền văn minh cổ đại khác, người Maya ở vùng đất thấp đã xây dựng một bức tranh đa dạng về các thị trấn và cộng đồng trên cảnh quan nhiệt đới của họ".

Ông tiếp tục: "Trong khi một số khu vực tràn ngập những mảnh đất nông nghiệp rộng lớn và dân số đông đúc, thì những khu vực khác chỉ có những cộng đồng nhỏ.

Tuy nhiên, giờ đây chúng ta có thể thấy người Maya cổ đại đã thay đổi môi trường của họ như thế nào để hỗ trợ một xã hội phức tạp lâu đời".

Mặc dù đã tìm thấy hàng trăm địa điểm, nhưng không thể xác định chính xác có bao nhiêu thành phố của người Maya vẫn phải được nghiên cứu.

Tuy nhiên, công nghệ lidar đang giúp các nhà nghiên cứu khai quật chúng nhanh hơn nhiều, đặc biệt là ở các khu vực phía nam Mexico và Guatemala.

Auld-Thomas cho biết: "Điều đó thực sự đặt một dấu chấm than vào tuyên bố rằng, chúng ta chưa tìm thấy mọi thứ, và đúng là vẫn còn rất nhiều điều cần được khám phá".