PGS TS Nguyễn Lân Cường: Tá hỏa vì "hóa thạch voi ma mút ở VN"

(TT&VH) - Phát hiện hóa thạch voi ma mút có niên đại 3 - 5 vạn năm ở Việt Nam! Đó là thông tin được một số tờ báo đưa ra cuối tuần qua, có trích dẫn phát biểu của PGS TS Nguyễn Lân Cường (Phó Tổng thư ký Hội Khảo cổ học Việt Nam). Thông tin này làm sửng sốt giới nghiên cứu vì dấu vết loài voi khổng lồ, cổ đại này thường chỉ gặp ở những vùng băng tuyết. Trao đổi với TT&VH, PGS TS Nguyễn Lân Cường cũng “tá hỏa”:

Tôi rất ngạc nhiên trước thông tin này. Tôi có phát biểu tại Lào Cai, sau khi phát hiện ra hang Mã Tuyển, rằng ở đây có hóa thạch của voi răng kiếm, chứ không hề nói rằng của voi ma mút, vì voi ma mút chỉ có ở xứ lạnh thôi, chứ Việt Nam không có. Ngoài hóa thạch voi răng kiếm ra, còn có hóa thạch voi Ấn Độ (elephas Indicus), hóa thạch voi cổ (palaeoloxodon naumani) và hóa thạch các động vật khác như tê giác, gấu tre, hươu, nai,...

PGS TS Nguyễn Lân Cường (phải) trong chuyến khai quật tại hang Con Moong (Thanh Hóa)

* Nhưng người ta tưởng voi răng kiếm với voi ma út là một?

- Voi răng kiếm là loài voi cổ, sống cách đây hàng vạn năm, bây giờ không thấy có nữa. Đặc điểm của nó là có ngà hình chiếc kiếm, tên khoa học là segodon orientalis. Còn voi ma mút (mamuthus) là loài khác. Báo chí đưa phát hiện voi ma mút ở Lào Cai là sai.

* Hóa thạch voi và động vật cổ không chỉ có ở Lào Cai mà đã từng phát hiện ở một số hang động như ở Lạng Sơn, Nghệ An... với cả chục di chỉ khảo cổ. Liệu có thể hy vọng một ngày nào đó có... voi ma mút?

- Chưa bao giờ có hóa thạch voi ma mút ở Việt Nam cả và chắc chắn là không bao giờ có đâu. Nếu nói thế (có hóa thạch voi ma mút) thì rất buồn cười.

Hóa thạch ở hang Mã Tuyển không phải là răng voi ma mút. Ảnh baolaocai.vn

* Trong một hang động mà có hóa thạch của những 3 loài voi (voi răng kiếm, voi Ấn Độ và voi cổ), ông có thể lý giải tại sao?

- Chúng tôi đang tiến hành nghiên cứu. Hang Mã Tuyển ở ngay thị xã Mường Khương, trước đây, nó bị đất lấp kín. Chúng tôi mới “bới” sơ sơ ra mà đã phát hiện hàng trăm hóa thạch rồi. Có thể phỏng đoán các khả năng như sau: Một là, các con vật sống ở trong hang và chết (rồi để loại hóa thạch xương cốt); Hai là, có thể các con vật từ trên núi, bị lọt xuống khe rãnh, rồi bị trôi vùi vào lòng hang; Và khả năng thứ ba là rõ ràng nhất, có thể là do xác chúng bị nước dâng lên rồi đẩy vào trong hang. Vào thời xa xưa, những trận “đại hồng thủy” như thế có thể đã xảy ra.

* Nhưng liệu điều đó có thể hé mở được điều gì về sự phân bố, quần cư các loài voi ở Việt Nam không, thưa ông?

- Chúng tôi đang trong tiến trình nghiên cứu nên chưa thể nói trước được điều gì. Dự kiến thời gian tới đây sẽ tiến hành khai quật cái hang này. Chỉ có thể nói đây là những hiện vật khảo cổ rất quý giá.

Nguyễn Mỹ (thực hiện)

Chia sẻ