Khi Jack 'miền Tây hóa' nhạc Âu - Mỹ

Trong đời sống nhạc Việt đại chúng tuần qua, MV Ngôi sao cô đơn của Jack đang gây nhiều chú ý với khán giả, giới nhạc và cũng tốn không ít giấy mực của báo giới tuần qua. Bất chấp những ý kiến phản ứng, Ngôi sao cô đơn vẫn lọt top 10 và đứng ở vị trí số 2 BXH #zingchart tuần 29 (từ 18 - 24/7).

Mặc 'ồn ào' đạo nhạc, MV mới của Jack vẫn lọt top trending

Trở lại đường đua showbiz với MV Ngôi sao cô đơn vừa phát hành, Jack cho thấy sức hút của minh khi sản phẩm nhanh chóng lọt top trending chỉ sau vài giờ lên sóng. Ngay cả trước đó, MV "dính" nghi án đạo nhạc quốc tế.

Trong khi đó phiên bản MV được ra mắt hôm 19/7 trên kênh YouTube J97 vói 5,83 triệu subscribers tính đến ngày 25/7 đạt hơn 13 triệu view.

Chưa hết, Ngôi sao cô đơn đã đứng vị trí số 1 trending âm nhạc Việt Nam trên YouTube chỉ sau 1 ngày đăng tải và hiện vẫn giữ nguyên vị trí.

Rùm beng bủa vây

Lẽ ra với thành tích như vậy. Jack sẽ rất vui, vì MV Ngôi sao cô đơn là sản phẩm đánh dấu sự trở lại của nam ca sĩ sinh năm 1997 sau một năm im ắng. Song niềm vui có lẽ không trọn vẹn - khi song song với lượt view ngày một tăng cao thì sự chỉ trích MV cũng ngày một nhiều. Thậm chí, một tờ báo hôm 24/7 đã công bố thông tin MV Ngôi sao cô đơn lập một kỷ lục buồn: MV này nhận được hơn 1 triệu dislike (không thích) trong khi số lượt like (thích) chỉ già nửa.

Đáng nói, những ý kiến trái chiều tập trung vào cả 2 yếu tố quan trọng nhất của một MV ca nhạc, đó là âm nhạc và hình ảnh.

Về hình ảnh, MV Ngôi sao cô đơn bị cho là như cổ xúy bạo lực. Trong MV Jack hóa thân thành tên cướp ngân hàng có mật danh Jack Junior, với mục tiêu cướp của người giàu chia cho người nghèo. Nghe qua thì có vẻ là một câu chuyện nhân văn, nhưng thực tế đó lại là vấn đề hết sức nguy hiểm cho xã hội vốn đã có sẵn những kẻ phạm pháp đi cướp ngân hàng, tiệm vàng... Hơn nữa, không ít ý kiến cho rằng những hình ảnh trong MV không thể hiện được tính nhân văn trong câu chuyện mà ê-kíp muốn kể, lại rất sáo mòn. Hoặc, MV Ngôi sao cô đơn trở thành một nồi lẩu, rối như canh hẹ.

Về âm nhạc, MV Ngôi sao cô đơn cũng vướng phải những chỉ trích khi nhiều ý kiến cho rằng, ca khúc có nét tương đồng với một ca khúc Việt Nam và nhất là rất giống với ca khúc quốc tế Blinding Lights của The Weeknd. Thậm chí, có ý kiến của đồng nghiệp nhận định, bản beat của Ngôi sao cô đơn giống Blinding Lights đến 95% và gọi bài của The Weeknd là bài gốc.

Người viết bài trao đổi với một nhạc sĩ, nhà sản xuất âm nhạc trẻ khác, anh cũng thẳng thừng: "Bài này chỉ có chê thôi, không thể khen được". Theo anh, vị nhạc sĩ, ca sĩ nhận xét 95% kia vẫn là còn nhẹ, trong mắt anh, bài của Jack giai điệu giống đến 99% bài Blinding Lights.

Tất nhiên, sự phản ứng của các nhạc sĩ, nhà sản xuất âm nhạc với việc này có thể hơi quá hơn so với thực tế tỉ lệ % về mức độ tương đồng. Nhưng, nó phản ánh một góc nhìn và thái độ của những người làm nhạc trẻ hôm nay với vấn đề đạo, nhái trong sản xuất âm nhạc.

MV "Ngôi sao cô đơn":

"Miền Tây hóa" nhạc Âu Mỹ!

Tìm đến kênh YouTube của The Weeknd, hiện có 28,9 triệu subscribers. Nhấp chuột vào Blinding Lights, cũng tạm gọi là bài gốc. Ca khúc này ra mắt ngày 22/1/2020, cho tới thời điểm cuối ngày 24/7 vừa qua đạt gần 607,6 triệu views. Có khá nhiều tài khoản đến từ Việt Nam bình luận bằng tiếng Việt tại bài gốc, chủ yếu những bình luận được thực hiện trong những ngày gần đây.

"Bài Blinding Lights thì quá vũ trụ rồi", nhạc sĩ trẻ trò chuyện với tôi nhận xét. Anh cho biết thêm, bài gốc nghe rất "cháy". Nhạc được làm theo phong cách retro thập niên 1970, 1980. Âm thanh sử dụng cho bài nhạc cũng toàn đồ analog, tiếng synth bass rất có nội lực làm cho phần bass nghe "nồng" hơn. Tiếng synth lead dùng tỉa vào cũng analog hết, nên nghe ra được màu thời gian. Trong khi đó drum thì chơi đúng phong cách retro thời nhạc cụ điện tử mới có. Nói chung, âm nhạc thì rõ ràng tách bạch, nghe rõ từng tí một trong khi giọng hát thì gọn gàng rõ ràng, ra đúng chất chơi NewYork ngày xưa.

Thực ra, nếu không để ý, sẽ thấy giai điệu Blinding Lights khác so với Ngôi sao cô đơn. Nhưng không thể phủ nhận được việc nghe bài hát Việt vẫn sẽ hướng người nghe đến bài hát Mỹ. Câu bắt tai nhất của Blinding Lights ứng với ca từ là: "I look around and Sin City's cold and empty (oh)/ No one's around to judge me (oh)/ I can't see clearly when you're gone..." xuất hiện ở giữa ca khúc, như phần phát triển của bài. Trong khi nét nhạc tương đồng với câu này lại xuất hiện ngay phần mở đầu của MV Ngôi sao cô đơn. Những giai điệu khác cũng có những nét tương đồng. Sự khác nhau vẫn xuất hiện bằng việc thêm hoặc bớt nốt. Nhưng thú thật, người viết khi nghe vẫn không sao thoát ra khỏi ý nghĩ 2 ca khúc có nhiều nét tương đồng về giai điệu và tinh thần âm nhạc.

Dù vẫn lấy màu sắc âm nhạc của những năm thập niên 1980, 1990 làm chủ đạo nhưng Blinding Lights ra chất thanh niên NewYork xưa. Còn Ngôi sao cô đơn sử dụng chất nhạc disco, cộng thêm cách phát âm cũng như kiểu luyến láy mang đặc trưng của ca sĩ, khiến cho nó trở thành một ca khúc mang những nét riêng miền Tây và phù hợp với không gian đám cưới vui vẻ ở nơi đây.

Tiếp thu tinh hoa và sáng tạo độc lập

Người viết bài phải thừa nhận những ý kiến phản ứng với MV Ngôi sao cô đơn, nhất là trong khía cạnh âm nhạc, không phải không có lý. Và, việc Jack muốn khám phá những chất liệu âm nhạc, những dòng nhạc mới mẻ nhằm mục đích tạo nên những sản phẩm mới phục vụ cho khán giả của mình là điều đáng làm đối với một nghệ sĩ.

Tuy nhiên, cách làm tạm gọi là theo kiểu "Việt hóa" bài nước ngoài như trường hợp Ngôi sao cô đơn thực sự chưa tạo được những kỳ vọng như mong muốn. Đồng thời, với cách làm như thế này, nếu cứ sa đà, rất có thể Jack sẽ mất dần đi sự hâm mộ của khán giả và mất đi những cơ hội tốt đã tạo dựng trong nghề nghiệp.

Trong âm nhạc, sự tương đồng về màu sắc, chất nhạc, hòa âm, đôi khi phảng phất giai điệu giữa 2 tác phẩm với nhau vẫn có thể được chấp nhận, nhất là với giai đoạn nhạc số phát triển - khi âm nhạc bị chi phối bởi xu hướng của người nghe và thể hiện trên các nền tảng số như mạng xã hội TickTok, YouTube... Dẫu thế, sự tương đồng chỉ nên dừng lại ở mức độ rất ít và nên từng bước được hạn chế rồi loại bỏ hẳn khỏi sự sáng tạo nghệ thuật của người nghệ sĩ. Lúc đó, họ mới thực sự có những sáng tạo nghệ thuật độc lập của riêng mình.

• MV mới của Jack hứng chỉ trích vì quá bạo lực, nhiều cảnh súng đạn

• Hình ảnh Jack xuất hiện trở lại sau nhiều tuần 'sóng gió', fan ‘đứng ngồi không yên’
• 'Hãy trao cho anh' của Sơn Tùng M-TP 'lạc trôi', Top Trending Youtube thuộc về 'Sóng gió' của Jack

Sự tương đồng, ảnh hưởng - thậm chí có những nét giống nhau nhất định giữa các ca khúc trong âm nhạc đại chúng - là một trong những điều không hiếm ở ta hiện nay. Trong khi đó, việc chịu ảnh hưởng từ âm nhạc đại chúng thế giới từ nhạc Âu - Mỹ, đến khu vực như Hàn Quốc, Trung Quốc trong nhạc Việt đại chúng cũng là chuyện không hề xa lạ. Điều này có thể tạm chấp nhận ở giai đoạn cả nền âm nhạc đại chúng của chúng ta đang tự mò mẫm để tìm hướng đi. Nhưng trong giai đoạn hiện nay, khi nhạc Việt đại chúng ngày càng thêm nhiều sáng tạo thú vị và thậm chí có tác giả trẻ đã có những sáng tác mà mức độ ảnh hưởng vượt ra khỏi biên giới, rất cần phát huy mạnh mẽ những sáng tạo độc lập dựa trên những tinh hoa của âm nhạc thế giới.

Cho nên, cách nhìn nhận, tiếp cận, khai thác và sử dụng chất liệu âm nhạc quốc tế vào trong tác phẩm của mình như thế nào sẽ quyết định kết quả mà nhạc sĩ nhận về theo hướng đó. Người trẻ cũng có quyền sai, miễn là mức độ sai không quá nghiêm trọng. Những ý kiến trái chiều từ công chúng sẽ giúp ta soi chiếu lại chính mình và có những điều chỉnh kịp thời.

Nguyễn Quang Long