Có một 'Hà Nội' rất khác

Bảng xếp hạng nhạc Việt Billboard Vietnam Top Vietnamese Songs tuần 43 (từ 20 đến 26/10) vừa qua có 2 bài lọt top 10. Đáng nói là cả 2 bài đều gọi tên rapper trẻ Obito. Đó là Đánh đổi (Obito, RPT MCK) ở vị trí thứ 5 và vị trí thứ 7 là Hà Nội (Obito, VSTRA).

Trên kênh YouTube Obito Official với 474 nghìn người đăng ký, sau 2 tuần phát hành, cả 2 bài rap đạt thành tích khá ấn tượng. Tính tới cuối ngày 30/10, Đánh đổi đạt 5 triệu lượt xem, hơn 80 nghìn lượt thích, hơn 2 nghìn bình luận và đứng thứ 5 trong danh mục âm nhạc thịnh hành. Trong khi Hà Nội đạt 1,5 triệu lượt xem, 21 nghìn lượt thích, hơn 300 bình luận và đang đứng vị trí số #15 trong danh mục âm nhạc thịnh hành.

Cả 2 bài rap này đều nằm trong album Đánh đổi được phát hành vào tối ngày 10/10 vừa qua. Đây là album đầu tay của rapper quê An Giang. Nhưng trong bài viết này, chúng tôi bị thu hút bởi Hà Nội - bài rap chỉ có 2 phút 45 giây.

Hà Nội lạ thế!

VSTRA là đồng tác giả với Obito. Họ là 2 rapper trẻ và là một cặp đôi. Dù là đồng tác giả, cùng sáng tác 1 bài rap có thời lượng ngắn, nhưng gần như mỗi người mỗi phần, VSTRA sáng tác phần đầu và tự hát, còn Obito sáng tác phần sau và cũng tự hát. Dẫu thế, nó không bị tách rời mà vẫn có sự gắn kết bởi nó nói lên chính tình yêu và sự chia sẻ với nhau lúc khó khăn của 2 tác giả.

Phần đầu bài rap được mở đầu bằng giai điệu khá hay cùng lời ca đậm chất tự sự, trôi miên man vào dòng cảm xúc: "Họ gọi thành phố này là nơi khó tồn tại, nhưng đây là nhà/ Chỉ một mình em hiểu được buốt giá, yêu sự buốt giá/ Vì lòng lạnh lẽo nhiều rồi không có điều gì em không hiểu được/ Chỉ một tình yêu, một lòng, em đã lựa chọn, không ai lay được".

Mạch nội dung tiếp theo như lời an ủi của cô gái dành cho chàng trai: "Ai làm đau anh à? Không sao đâu baby/ Baby hãy, hãy nắm lấy tay em/ Ai lừa dối anh à? Không sao đâu baby/ Baby có thể tin em".

Và khẳng định thêm tình cảm của mình dành cho chàng trai là vô bờ bến: "Em xua đi cơn mưa buồn, em nuôi anh trong tâm hồn/ Em không chơi, em không đùa, em yêu thôi/ Em cho anh thế giới đẹp, em cho anh thấy hết rồi/ Nếu có ngã em sẽ dìu anh đi thôi/ Baby anh đang lo gì/ Baby anh đang nghĩ gì/ Nghĩ nhiều mệt thêm thôi/ Oh baby".

Phần sau, chàng trai diễn tả trạng thái như "rơi sâu vô xuống bóng tối, những góc tối/ chỉ mình anh thấy" và "nước mắt, buốt giá, vết xước, những nhức nhói, vờ rằng không thấy", cho nên "anh chỉ đang cố nuốt hết vào trong".

Có vẻ chàng trai đã phải trải qua biến động rất lớn trong cuộc sống và dường như đang mắc vào trạng thái kiểu như trầm cảm.

Vậy nhưng, trong bóng tối ấy vẫn có những hy vọng: "Chờ một ngày nắng lên như anh hằng mong". Và rồi ngày ấy đã đến, cô gái đã xuất hiện, rộng vòng tay ôm chàng trai vào lòng. Chàng trai hiểu ra nhiều điều và được "dẫn anh đi trong đêm, soi sáng bước anh đến"…

Thú vị nằm ở bố cục rất khác: Một bài hát chung của 2 người, thể hiện tình yêu, nhưng không thể hiện theo lối truyền thống đan xen giọng nam với nữ như đang trò chuyện rồi có lúc hòa chung giọng hát để cùng chạm vào một cảm xúc.

Thú vị hơn nữa, nếu không đọc tên ca khúc, không biết đến 2 rapper đồng tác giả và thể hiện mà chỉ đọc những lời ca, có lẽ mọi người chỉ đơn thuần nghĩ đây là ca khúc nói về tình yêu. Đó là lời tự sự chia sẻ của cô gái về tình yêu dành cho chàng trai, là sự bừng tỉnh của chàng trai khi trong bóng tối cuộc đời lại được cô gái dẫn ra vùng ánh sáng. Bài hát tuy hơi buồn, nhưng hướng đến sự tích cực.

Dẫu thế, sẽ khó ai có thể nhận biết được đây là một ca khúc viết về Hà Nội. Vì nó không có cái tiết tấu chậm, đậm chất tự sự trữ tình sâu lắng, không có kiểu như hát nói rồi bùng nổ ở phần cao trào điệp khúc như rất nhiều ca khúc viết về thành phố này. Nó cũng không có những hương hoa sữa, ngọc lan, những con phố, những nếp nhà thâm nâu, những chị bán hoa, những gánh hàng rong…

Nếu dựa theo nếp quen truyền thống và sự suy đoán logic của người nghe, những người gắn bó với Hà Nội cũng khó thể tìm được một từ nào có liên quan đến Hà Nội về mặt chữ nghĩa, theo nghĩa đen và nghĩa bóng. Chất kết dính duy nhất khiến người ta thấy bóng dáng của phố xá là câu mở đầu bài rap, và ngay sau đó có gợi tới mùa Đông khi dùng từ "buốt giá" gợi sự liên tưởng đến tâm trạng của người trong cuộc.

Nhưng đó là Hà Nội của thế hệ trẻ Gen Z, của các rapper, của chàng trai sinh năm 2001. Vậy Hà Nội trong mắt chàng trai phương Nam này là gì? Có lẽ chính là cô gái Hà Nội, chính là cảm nhận được sống trong lòng thành phố và trong sự yêu thương của cô gái. Vậy rộng hơn, Hà Nội của đôi bạn trẻ này là gì? Có lẽ chính là tình yêu của họ. Thế thôi là đủ rồi.

Rapper cũng rất lạ

Bài rap Hà Nội khiến tôi tò mò muốn biết nhiều hơn. Hóa ra có nhiều bạn trẻ cảm nhận được Hà Nội ở trong đó.

"Ở thời điểm cuộc sống ở Hà Nội đang vô cùng mông lung, công việc bất ổn, tình cảm thì mới trải qua một mối quan hệ rất tệ, tất cả mọi thứ như đổ sập hết thì có một cô gái tới và dành mọi sự yêu thương quan tâm tới mình, thấu hiểu mình… Hôm nay khi nghe bài này, mình xin được khóc 1 lần, được là chính mình 1 lần,vừa quá mệt mỏi rồi vừa hạnh phúc khi người đó đã tới…". Tài khoản @SonHoang.dreamhome chia sẻ như vậy và kết luận: "Lyric như chạm sâu tới tâm can trong mình vậy".

Tài khoản @hoasenh7555 trích dẫn câu mở đầu bài rap và thổ lộ: "Với một người từng sống ở Hà Nội và phải buộc xa Hà Nội nhiều năm như mình thì câu này quả thật bóp nghẹt trái tim...". Tài khoản @halinhang9298 thì chỉ trích lại mấy ca từ ngắn gọn: "Nhưng đây là nhà" và kết thúc bằng icon hình trái tim.

Cũng có nhiều bạn trẻ cảm nhận được tình yêu lớn của rapper dành cho nhau. Nó vượt qua những ngọt ngào mà còn chứa đựng và sự lắng nghe, chia sẻ và kiểu một "tình yêu chữa lành vết thương".

Tìm hiểu nhiều hơn về Obito, cuộc đời nam rapper này cũng khá thú vị và có vẻ như rất hợp với rap. Anh sinh năm 2001 quê tại An Giang, cuộc sống gia đình khá vất vả. Ngày nhỏ anh đã từng được bố mẹ gửi sang Campuchia ở với bà nội rồi lại trở lại Việt Nam, có thời gian sống ở Gia Lai nơi bố mẹ làm việc, rồi lại trở về An Giang. Việc khi còn nhỏ được mẹ đưa lên TP.HCM chơi và có ấn tượng về thành phố đặc biệt này đã khiến anh chọn làm nơi lập nghiệp…

Obito được biết đến nhiều qua bản hit từng đạt Top 1 trendingSimple Love (bản demo) vào năm 2019. Một số sản phẩm khác của Obito được khán giả trẻ yêu thích như Lost, When You Look At Me, Soju Love… Tham gia chương trình Rap Việt mùa 2, dẫu chỉ dừng chân ở vòng bán kết nhưng Obito là 1 trong những thành viên nổi bật của team Binz. Sau chừng 1 năm im lặng, Obito bất ngờ trở lại với album Đánh đổi gồm 20 track. Hà Nội là 1 trong số 20 track của album. 

Nhiều ý kiến cho rằng, so với một Obito vui vẻ trước đây, các bài rap của Obito hiện tại buồn hơn, nội tâm hơn và nhiều trạng thái cảm xúc hơn. Nhưng với người nghệ sĩ, có lẽ những khó khăn trong cuộc sống, những biến động trong tâm hồn lại là "thời điểm vàng" để có được những tác phẩm tốt, hoặc như là một bước ngoặt nếu họ thay đổi phong cách. Cho nên, những khó khăn, biến động đã trải qua  biết đâu lại là may mắn đối với chàng trai trẻ mê rap Obito.

Rap của Obito có giai điệu nhưng rất cá tính và thiên về nội tâm, trong khi âm nhạc đậm chất điện tử. Có thể nó sẽ khó nghe hơn so với nhiều bài rap chiều tai người nghe về phong cách âm nhạc và giai điệu đơn giản, chủ đề đánh vào tâm lý đại chúng bằng cách viết những điều nhiều người thích nghe… Tuy nhiên, những bài rap của Obito trong lần trở lại này, như những gì đã thể hiện trong Hà Nội, sẽ góp thêm những yếu tố khiến người nghe cảm nhận được chiều sâu suy tưhơn.

Cho nên, nếu so với sản phẩm của những tên tuổi đình đám trong làng rap, Hà Nội có thể không nhiều khán giả bằng, sự bùng nổ trong tác phẩm cũng không lớn bằng. Nhưng nó thể hiện cái tôi, sự sáng tạo và phong cách rất riêng trong cái chung của rap. Và Obito nên tiếp tục thể hiện mình.