(Thethaovanhoa.vn) - Trong ký ức của Thăng Long – Hà Nội có một cái tên lạ, rất nôm na, dân dã: Cầu Đơ. Có lẽ vì thế mà Cầu Đơ chìm sâu vào ký ức, đến nỗi gõ Google không tìm được bao nhiêu thông tin về cái tên của một tỉnh của 100 năm trước… Trong ký ức người già ở Hà Đông thì lơ mơ, còn trong di tích đình Đơ là những dòng văn bia mờ nhạt…
Năm 1888, tỉnh Hà Đông (cũ) được thành lập, tỉnh lỵ đóng ở làng Cầu Đơ, nên lúc đó được gọi là tỉnh Cầu Đơ. Năm 1904, tỉnh Cầu Đơ đổi tên là tỉnh Hà Đông, tỉnh lỵ là thị xã Hà Đông.
Về tên gọi Cầu Đơ, thực ra là tên của cây cầu. Cầu Đơ chính là cầu Hà Đông ngày nay. Cầu Đơ cũ bắc qua sông Nhuệ trên đường số 6 có mái ngói kiểu “thượng gia hạ kiều”. Trong ký ức người già cái thị xã bé nhỏ hiền hòa thơ mộng nép bên dòng Nhuệ giang xưa có tên Cầu Đơ chỉ thọ vỏn vẹn có 2 năm, khi tỉnh Hà Nội được cắt bớt một phần để tái lập thành phố. Phần Phủ Lý lập lại tỉnh Hà Nam, phần phía Tây lập lại tỉnh Hà Đông, bao gồm cả thị xã Cầu Đơ.
Đình làng Cầu Đơ
Thị xã nằm ven quốc lộ số 6 chạy qua, hai bên đường thời Tây có nhiều quán xá phục vụ người Pháp và quân đội Pháp, có nhiều nhà hát cô đầu có treo đèn lồng đỏ nên phố ấy gọi là phố Bông Đỏ. Ba La - Bông Đỏ là ghép cả đoạn gần ngã ba đi Chùa Hương vào mà thành…
Xưa Cầu Đơ sầm uất với nghề dệt thủ công nổi tiếng, nổi danh nhất là làng lụa Vạn Phúc. Lụa Vạn Phúc làm nổi danh cho thị xã Hà Đông. Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát/ Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông. Câu thơ Nguyên Sa gợi nhớ một dĩ vãng vàng son nghề tằm tang. Có lẽ cái tên đất Thao Đơ bắt nguồn từ đó.
Hà Đông như cô gái đẹp và hiền nhưng đa đoan, lận đận. Chỉ hơn một thế kỷ mà qua 6 lần thay đổi địa vị, từ tỉnh lỵ của tỉnh Hà Đông, tỉnh Cầu Đơ rồi trở về với tỉnh lỵ của tỉnh lớn Hà Sơn Bình. Xong lại quay về tỉnh lỵ của Hà Tây. Một dạo ngắn ngủi được nâng cấp lên thành phố Hà Đông thuộc tỉnh Hà Tây và ròi bỗng dưng một ngày nọ, Hà Đông về làm một quận của Hà Nội mở rộng… Chao ôi! Vật đổi sao dời, nhưng may mắn cho đất ấy là vẫn giữ được nếp sống thanh bình với những phiên chợ cây xanh và hàng thủ công . May mắn còn cái đình Đơ tọa lạc ngay phố chính…
Tân Linh
Thể thao & Văn hóa
Tags