Cúp UEFA: Chia tay sân chơi hạng hai

(TT&VH) - Từ mùa giải tới, Cúp UEFA sẽ được đổi thành Europa League, như một nỗ lực của LĐBĐ châu Âu nhằm “nâng cấp” giải đấu hạng hai này. Nhưng để thấy được sự mờ nhạt của Cúp UEFA, cần xem lại cách mà LĐBĐ châu Âu (UEFA) đã thay đổi Champions League ra sao.

Uy tín của Cúp UEFA bắt đầu giảm sút có lẽ từ đầu mùa giải 1997-1998 khi UEFA quyết định thay đổi thể thức của Champions League. Vòng bảng ở giải đấu cấp CLB danh giá nhất châu Âu bắt đầu được giới thiệu từ năm 1992, nhưng năm năm sau, bắt đầu xuất hiện những đội bóng không phải là nhà vô địch quốc gia tham gia vào giải đấu mang tên “Giải của những nhà vô địch”.

Điều đó tước mất của UEFA những đại diện hùng mạnh. Chỉ cần xếp thứ hai ở năm giải đấu hàng đầu châu Âu, Anh, TBN, Italia, Đức và Pháp, là đủ để có một chỗ chắc chắn ở Champions Lague. Nhà vô địch của những quốc gia “nhược tiểu” thì phải trải qua một vòng loai dài dằng dặc, dù số đại diện ở vòng bảng không ngừng được mở rộng. Lời phàn nàn chung từ các CLB giàu có hơn ở châu Âu là họ phải được phép chơi ở Champions League vì họ chơi ở những giải đấu đẳng cấp cao hơn, theo danh sách của UEFA, và điều đó đã hủy hoại giải đấu mang tên của liên đoàn, Cúp UEFA.

Sau trận chung kết này, Cúp UEFA sẽ hoàn thành sứ mệnh lịch sử.

Real, Inter Milan, Juventus, Bayern Munich và một Napoli có Diego Maradona trong đội hình là những cái tên vang dội từng vô địch Cúp UEFA. Nhưng họ đã chẳng thèm để mắt tới giải đấu hạng hai đó từ rất lâu rồi. Cúp C2, giành cho các đội vô địch cúp quốc gia, bị khai tử vào năm 1998 với nhà vô địch cuối cùng là Lazio và Cúp UEFA đang ngày càng trở nên thiếu sức hút, dù không thể phủ nhận cố gắng của những đội vào chung kết năm nay, Shakhtar Donetsk và Werder Bremen.

Trước kia, việc chơi ở đấu trường châu Âu luôn là một vinh dự lớn và thử thách rất đáng chờ đợi với mọi CLB tại lục địa già. Nhưng giờ đây điều đó không còn nữa khi nhiều đội bóng tranh tài ở một giải đấu còn yếu hơn so với giải vô địch quốc gia của họ. HLV Martin O’Neill đưa Celtic tới trận chung kết Cúp UEFA năm 2003, nhưng quyết định sử dụng một đội hình gồm toàn những cầu thủ dự bị trong trận lượt về vòng 1/16 với CSKA Moskva là một sự mỉa mai lớn với giải đấu này.

Vòng đấu bảng hai lượt ở Champions League giúp các đội bóng lớn tránh được mối lo bị loại bởi những trận knock-out đầy bất trắc. Những trận đấu đó giúp các CLB kiếm được hàng triệu euro doanh thu, nhưng thật mệt mỏi và quá dễ đoán. Giải Europa League vừa được giới thiệu thay cho Cúp UEFA muốn học hỏi mô hình đó khi một đội bóng có thể phải đá đến 17 trận để vô địch.

Có cả những lần UEFA uốn nắn luật lệ theo yêu sách của kẻ giàu. Liverpool, không nằm trong tốp bốn đội dẫn đầu ở Anh năm 2005, nhưng vẫn được đặc cách chơi ở Champions League mùa giải đó do họ là đương kim vô địch. Everton, xếp thứ tư, cũng tham dự vòng đấu loại. Năm đó là lần đầu tiên và duy nhất một quốc gia có tới 5 đại diện ở Champions League.

Quá nhiều trận đấu giữa những kẻ vô danh cho một danh hiệu hạng hai rõ ràng không phải là một cải cách khôn ngoan với người xem bóng đá. Trở lại mô hình truyền thống với những trận knock-out kịch tính không chia hạt giống sẽ là cách hợp lý hơn, nhưng không phải là với UEFA và các đội bóng đang muốn tìm mọi cách để kiếm thêm tiền.